Την Παρασκευή 13 Αυγούστου αυτός λοιπόν ο μοναδικός λυράρης της Κρήτης, ο Ψαραντώνης ήρθε με το συγκρότημά του στην …Παναγία Γκαρικά στην Κερατέα και τίμησε το Φεστιβάλ “Μουσικές του κόσμου στον ελαιώνα της Κερατέας”.
Ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) αποτελεί τη σύγχρονη προσωποποίηση της κρητικής μουσικής παράδοσης! Με το δικό του, αφοσιωμένο κοινό, το οποίο τον υποδέχεται με ξεχωριστή θέρμη σε κάθε του εμφάνιση και με παγκόσμια αναγνώριση μέσα από συμμετοχές σε σημαντικά διεθνή φεστιβάλ, καταφέρνει να μεταφέρει ολόκληρο τον πολιτισμό της Κρήτης μέσα από τις δοξαριές της λύρας του...
Μαζί του η Νίκη Ξυλούρη, μια τραγουδίστρια που ερμηνεύει με έναν εντελώς προσωπικό τρόπο, έχοντας ως αφετηρία της το παραδοσιακό τραγούδι (παίζει επίσης τύμπανα, στάμνα) και οι γιοι του, Γιώργης (λαούτο) και Λάμπης (ούτι).
«Η παράδοση υπάρχει. Δεν πρέπει να τη χαλάμε, αλλά να τη σεβόμαστε και να κάνουμε καινούργια πράγματα. Εγώ έχω φτιάξει κομμάτια που δεν είναι ούτε πηδηχτός, ούτε χανιώτης, ούτε σούστα. Κι όμως, τη μουσική μου έχουν χορέψει μέχρι τα μπαλέτα Μπεζάρ», λέει ο Ψαραντώνης για την κρητική παράδοση και τη μουσική του.
Λίγο πριν την συναυλία. Ο Ψαραντώνης, σε μια αναμνηστική
Ο κρητικός μουσικός έχει λάβει μέρος σε πολλά φεστιβάλ του εξωτερικού. «Δεν μπορώ να περιγράψω το τι ακούμε στα ξένα φεστιβάλ. Μας προλογίζουν ως μουσικούς "από το νησί των θεών". Εδώ δεν λένε τίποτα», λέει και εξηγεί το προσωπικό του «εικονοστάσι». «Αμα φιλήσω μία φορά μια εικόνα του Χριστούλη», καταλήγει, «θα φιλήσω τρεις αυτήν του Βιντσέντζου Κορνάρου ή του Ομήρου».
Πρώτη φορά πήρε μέρος σε διεθνές φεστιβάλ το 1982 στην Κολονία σε διοργάνωση του τηλεοπτικού καναλιού WDR. Το 1984 έπαιξε στο Βερολίνο, στις εκδηλώσεις για τα 750 χρόνια από την ίδρυση της πόλης.
Εμφανίζεται τακτικά στη Γερμανία, ενώ έχει παίξει στη Γαλλία, την Ελβετία, την Αυστρία, το Λουξεμβούργο, τη Σόφια, το Βουκουρέστι, το Βελιγράδι, την Ουκρανία, τη Φιλιππούπολη, αλλά και στην Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία.
Εκπροσώπησε την Ελλάδα στο φεστιβάλ "Η Συνάντηση των Πέντε Ηπείρων" που έγινε στο Martigny της Ελβετίας τον Ιούνιο του 1999, κερδίζοντας διθυραμβικές κριτικές.
...Ιανουάριος 2009. Εντυπωσίασε ο Ψαραντώνης στο φεστιβάλ ροκ «Αll Tomorrow΄s Ρarties» που οργάνωσε ο Αυστραλός τραγουδοποιός Νικ Κέϊβ στο Μάουντ Μπούλερ της Αυστραλίας.
Στο εντυπωσιακό βουνό στήθηκαν αρκετές σκηνές, όπου ανέβηκαν ροκ συγκροτήματα από όλο τον κόσμο. Πρωταγωνιστής όμως στο δημοφιλές φεστιβάλ, αναδείχθηκε ο Ψαραντώνης με τη λύρα του και τις μαντινάδες του. Μάλιστα άρεσε τόσο πολύ η εμφάνισή του, που τη δεύτερη μέρα οι Αυστραλοί έσπευσαν να εξαφανίσουν τα εισιτήρια μιας έξτρα, προσωπικής συναυλίας που έδωσε στη Μελβούρνη.
Ο παραδοσιακός ερμηνευτής από τα Aνώγεια της Κρήτης, κατά κόσμον Αντώνης Ξυλούρης, εμφανίστηκε στη συνέχεια και στο Σίδνεϊ.
"Από την απαρχή ο κόσμος διαμορφώνεται με ήχο και ρυθμό. Αυτή η ηχητική δόνηση φανερώνεται στη μουσική του Ψαραντώνη. Ποτέ μου δεν είχα ακούσει τέτοιο ήχο όπως αυτόν που δημιουργεί ο Ψαραντώνης..." Αυτά λεει ο Ruth Roedler, δημοσιογράφος σε κανάλι της Γερμανίας, για τη μουσική του...
Στίχοι: Ψαραντώνης & Γιάννης Αγγελάκας
Μουσική: Ψαραντώνης
Πρώτη εκτέλεση: Ψαραντώνης
Να ’χεν η θάλασσα βουνά
κι άγρια μονοπάθια
να πάρω ένα και να ’ρθω
μάθια γλυκά μου μάθια
Θάλασσα απ’ όλα τα νερά
και τα ποτάμια πίνεις
κι απ’ τα δικά μου δάκρυα
πλατύτερη να γίνεις
Ω, την παντέρμη θάλασσα
αμοναχή φουσκώνει
αμοναχή λυσσομανεί
και μόνη χαμηλώνει
Στίχοι: Ψαραντώνης
Μουσική: Ψαραντώνης
Πρώτη εκτέλεση: Ψαραντώνης
Σε περιβόλι αμοναχό
πως ζεις καημένε κρίνε.
Σαν το καημό τσ' αμοναξιάς
άλλος καημός δεν είναι.
Για πρώτη φορά εφέτος του δόθηκε ο χώρος στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, «Από τον ουρανό της Κρήτης, ο Ψαραντώνης στο Ηρώδειο», ήταν ο τίτλος της βραδιάς, και εκεί, ο γνωστός και αγαπημένος «μπλούζμαν» των Ανωγείων, παρουσίασε τις μοναδικές δοξαριές του. Στη συναυλία έλαβε μέρος και ο φίλος και συνεργάτης του Ψαραντώνη, Γιάννης Αγγελάκας.
«Έπρεπε να χρεοκοπήσει η Ελλάδα για να δώσουν στον Ψαραντώνη το Ηρώδειο», δήλωσε στην «Ελευθεροτυπία» ο Γιάννης Αγγελάκας για την συναυλία αυτή, αφού ο σπουδαίος μουσικός έβρισκε συνέχεια κλειστή την πόρτα του Ηρώδειου στο παρελθόν.
Ο πρώτος της οικογένειας που έπαιξε την κρητική λύρα στο Ηρώδειο ήταν ο αδερφός του, ο Νίκος Ξυλούρης και ο μουσικός λέει ότι ακολούθησε τα δικά του βήματα από μικρός.
«Πείραζα τη λύρα του, αλλά φοβόμουν μην της κάνω ζημιά. Μια μέρα, την είχα στα χέρια μου και την κούρδιζα. Μόλις τον είδα, έκανα να την αφήσω κάτω. Αλλά μου είπε "συνέχισε να παίζεις. Εχεις ωραίο χρώμα". Και, από εκεί και πέρα, έπαιζα συνέχεια και μου έδειχνε αυτά που ήξερε», διηγείται.
